Chất tạo dẻo DEHA (bis(2-ethylhexyl) adipate) trong màng bọc thực phẩm

Ngày 19/8/2013, sau khi Cục An toàn thực phẩm chỉ đạo Viện kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia và Viện Vệ sinh y tế công cộng thành phố Hồ Chí Minh lấy 15 mẫu màng bọc thực phẩm để kiểm nghiệm phát hiện DEHA đang lưu hành tại thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, đã công bố kết quả như sau:

- 02/02 mẫu màng bọc bảo quản thực phẩm polyetylen (PE): không gây thôi nhiễm DEHA;

- 13/13 mẫu màng bọc bảo quản thực phẩm polyvinyl chloride (PVC) có thôi nhiễm DEHA nhưng không vượt ngưỡng cho phép theo quy định của EU tại.

Cục An toàn thực phẩm tiếp tục chỉ đạo các đơn vị chức năng tiếp tục kiểm tra giám sát và hướng dẫn bảo đảm an toàn thực phẩm trong màng bọc thực phẩm, lấy mẫu kiểm nghiệm trên thị trường.

Trước đó, ngày 29/7/2013, kênh truyền hình Trung Quốc CCTV đưa tin màng bọc PVC bảo quản thực phẩm có chứa chất tạo dẻo bis(2-ethylhexyl) adipate. Theo CCTV, 16 mẫu màng bảo quản PVC được lấy từ các siêu thị của Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu để kiểm nghiệm, tuy nhiên, họ không nêu rõ tên các siêu thị. Kết quả kiểm tra cho thấy có 15/16 loại có chứa chất dẻo bis(2-ethylhexyl) adipate (DEHA, CAS#103-23-1), có công thức phân tử là C₂₂H₄₂O₄. 

DEHA là chất được sử dụng với hàm lượng thấp để sản xuất màng nhựa polyvinyl chloride (PVC), vì vậy nguồn gây nhiễm chính đối với con người là màng PVC bảo quản thực phẩm. Màng PVC này có chiều dày 8-25µm và được bổ sung bởi 10-30% các chất tạo dẻo. Năm 1989, một số nhà nghiên cứu đã khảo sát sự thôi nhiễm của các chất tạo dẻo có trong màng PVC vào các loại thực phẩm khác nhau. Đặc biệt, DEHA được phát hiện trong phomai được bọc bằng màng PVC ở mức 31-429 mg/kg, trong khi trong thịt hàm lượng này là 49-151 mg/kg.

Các nghiên cứu khác được tiến hành trên chuột cho thấy DEHA có khả năng gây ung thư gan. Theo công bố của tổ chức EFSA (EU), TDI (Tolerable Daily Intake) của DEHA là 0.3mg/kg thể trọng

Để đảm bảo sức khỏe con người, EU đã thiết lập các giới hạn cho các chất sử dụng trong bao bì và mức thôi nhiễm cho phép cũng như các quy định kiểm tra khả năng thôi nhiễm của các chất vào thực phẩm của các chất có trong bao bì. Năm 2011, EU xây dựng mức thôi nhiễm (SML) đối với các chất có trong bao bì, trong đó giới hạn thôi nhiễm cho phép của DEHA là 3mg/1dm2 tương đương 18 mg/kg thực phẩm tại văn bản số 10/2011 ngày 14/1/2011.

Tại Trung Quốc, từ năm 2005, DEHA bị cấm sử dụng trong màng nhựa bọc thực phẩm do tính chất phá vỡ nội tiết tố của nó. Việc tiếp tục sử dụng DEHA trong màng bảo quản thực phẩm có thể vì lý do DEHA là vật liệu tạo dẻo rẻ tiền trong sản xuất màng bọc PVC.

Để bảo đảm an toàn thực phẩm trong sử dụng màng bọc bảo quản thực phẩm, khuyến cáo người tiêu dùng không sử dụng màng bọc thực phẩm ở nhiệt độ cao >70^oC, hạn chế sử dụng màng bọc thực phẩm chứa đựng thực phẩm giầu chất béo dầu ăn, pho mát, thịt rán); không gia nhiệt bằng lò vi sóng khi thực phẩm còn bọc cả màng bọc PVC.

(Nguồn: Phòng Phân tích Sắc ký – CASE)