Tuy nhiên, một số trường hợp AO đã bị lạm dụng trong thực phẩm để tạo màu sắc hấp dẫn, khiến người tiêu dùng dễ dàng ưa chuộng các sản phẩm có màu sắc bắt mắt hơn, từ đó làm tăng giá trị thương mại [1].
Tuy nhiên, việc sử dụng AO trong thực phẩm tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe. Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), AO được xếp vào nhóm 2B – nhóm các chất có khả năng gây ung thư cho con người. Việc tiếp xúc hoặc tiêu thụ AO có thể gây ra các triệu chứng như buồn nôn, tiêu chảy, tổn thương gan, thận, và các phản ứng dị ứng trên da như sưng, rộp, tấy đỏ. Hít phải AO có thể gây khó thở nghiêm trọng [2]. Nhận thức được mối nguy này, ngày 16/11/2015, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam đã chính thức đưa AO vào danh mục các chất bị cấm nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh và sử dụng trong thức ăn chăn nuôi [3].
Trước đây, AO từng bị phát hiện trong các sản phẩm như cải chua, thịt gà và măng khô. Gần đây, theo thông tin từ Trung Quốc, AO đã được phát hiện trong sầu riêng có nguồn gốc từ Thái Lan, làm dấy lên lo ngại về chất lượng sầu riêng xuất khẩu, không chỉ ảnh hưởng đến Thái Lan mà còn tác động tiêu cực đến thị trường sầu riêng của Việt Nam [4].
Trung tâm Dịch vụ Phân tích Thí nghiệm TP.HCM (CASE) đã phát triển quy trình phân tích nhanh AO trong thực phẩm, từ năm 2017, bằng phương pháp sắc ký lỏng ghép khối phổ hai lần (LC-MS/MS). Phương pháp này có độ nhạy và độ chính xác cao, cho phép xác định AO với giới hạn phát hiện 20 µg/kg và giới hạn định lượng 60 µg/kg, đồng thời được công nhận đạt chuẩn ISO 17025:2017. Kết quả phân tích có thể hoàn thành trong vòng 2–5 ngày.
Hệ thống sắc ký lỏng ghép khối phổ LC-MS/MS phân tích Auramin O trong thực phẩm
Cuối năm 2024, trước nguy cơ sầu riêng Việt Nam bị cấm xuất khẩu sang Trung Quốc, CASE đã cải tiến phương pháp phân tích, nâng cao độ nhạy của kỹ thuật LC-MS/MS. Hiện nay, giới hạn phát hiện AO trong sầu riêng đã giảm xuống còn 3 µg/kg, trong khi giới hạn định lượng đạt 10 µg/kg. Cải tiến này giúp đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của các quốc gia nhập khẩu, không chỉ Trung Quốc mà còn nhiều thị trường quốc tế khác. Đồng thời, nó cũng góp phần nâng cao hiệu quả trong việc kiểm soát và phát hiện dư lượng AO trong sầu riêng, góp phần bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và duy trì uy tín của nông sản Việt Nam trên thị trường toàn cầu.
Nguyễn Thành Duy, Lý Tuấn Kiệt
Tài Liệu Tham Khảo
[1]. Gavriela Feketea, Sophia Tsabouri, Common food colorants and allergic reactions in children: Myth or reality?, Food Chemistry, Volume 230, 2017, Pages 578-588, ISSN 0308-8146, https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2017.03.043.
[2]. WHO IARC, IARC monographs on the Evaluation of carcinogenic Ricks to Humans (2010),99: 111-135.
[3]. Thông tư 42/2015/TT-BNNPTNT, Ban hành danh mục bổ sung hóa chất, kháng sinh cấm nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh và sử dụng trong thức ăn chăn nuôi gia súc, gia cầm tại Việt Nam, Bộ Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn, 2015.
[4]. Báo nông nghiệp “https://nongnghiep.vn/bao-trung-quoc-chat-vang-o-tu-thai-lan-sau-rieng-viet-nam-va-lay-d418463.html” (03-02-2025).